اسباب وعوامل مرض
مرض هايپوتايروييديزم به دونوع ابتدايی ودومی بوجود ميآيند. نوع ابتدایی همانا كم كاری عقدهء تايروييد است و نوع دومی ازاثر تنقيص درتوليد هورمون تنبيه كننده عقدهء تايروييد است که توسط عقدهء ديگری كه در ساحه دماغ و مغزقراردارد توليد ميگردد. نوع ابتدایی نظربه نوع دومی چندين مراتبه بيشتر به وقوع مي پيوندد. كمبود درمقدار آيودين در رژيم غذایی يكی از علل مهم بوجودآمدن مرض هايپوتايروييديزم ميباشد. اكثراً مرض هايپوتايروييديزم همنوا با مرض جاغور ميباشد. مرض جاغورممكن همراه با مرض هشيموتو كه باعث مرض هايپوتايروييديزم در نواحی كه آيودين به مقدار كافی دررژيم غذايی موجوداست ميگردد باشد. البته مرض هشيموتو درنتيجهء موجوديت انتی بادی ها به مقابل آخذه های هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد بوجودميايد. نزد خانم ها بعداز ولادت تقريبآ در پنج درصد ازواقعات، التهاب عقدهء تايروييد اتفاق مي افتد كه شامل يك دورهء كوتاه هايپرتايروييديزم و بعداً يك دوره هايپوتايروييديزم ميباشد. در 20 تا 40 در صد از مواقع اين هايپوتايروييديزم به صورت دايمی باقی ميماند.
اعراض وعلايم مرض
اشخاص مصاب به مرض هايپوتايروييدزم اكثراً بدون اعراض بوده ويا اينكه به صورت خفيف اعراض مرض را دارا ميبشند. تعداد متعدد از اعراض مختلف را اين مرض به نمايش ميگذارد. اين اعراض يا اينكه از اثر تأثير مستقيم كمبود هورمون تايروييد است ويا اينكه ارتباط به علل بوجود آورندهء مرض ميگيرد. اعراض مرض شامل خستگی، احساس سردی، حافظه ضعيف و ضعف تمركز فكری، سوءهاضمه ، ازدياد وزن باوجود كم اشتهایی، نفس كوتاهی، آواز درشت، ونزد خانم ها عادت ماهانه سنگين كه بعداً به عادت ماهانه سبك تبديل ميگردد و شنوایی ضعيف. علايم مرض شامل جلد خشك ودرشت، دست ها وپاها ی سرد، ازدست دادن موهای سر، نبض بطی، تورم اطراف (دست ها وپاها) و تجمع مايع در اطراف قلب، شش ها و در ناحيهء بطن. كوما كه در حالت شديد هايپوتايروييديزم كه بسيار به ندرت اتفاق می افتد ديده ميشود اكثرآ نزد آنهایی كه در ضمن داشتن مرض هايپوتايروييديزم به امراض ديگرنيز مصاب باشند. حتی شكل خفيف مرض هایپوتايروييديزم ميتواند منجر به نقص جنين نزد خانم حامله گردد و همچنان سبب تنقيص در باردارشدن ميگردد. هايپوتايروييديزم در اوايل حاملگی حتی با اعراض خفيف و يا بدون اعراض ممكن سبب انكشاف جنين با ضعف ذهنی و ازدياد خطر ازبين رفتن طفل در زمان تولد گردد. خانم های حامله در حدود يك درصد از واقعات دراثر مرض هايپوتايروييديزم متأثر ميگردند. اطفال نوزاد مصاب به هايپوتايروييديزم ممكن با وزن نارمل و قد نارمل متولد گردند اما اندازهء سر طفل بزرگتر از حد نارمل ميباشد. بعضی از نوزادان مصاب به مرض ممكن عضلات ضعيف و همچنان آواز گريه آنها درشت باشد. تغذيهء طفل به مشكل صورت ميگيرد و همچنان زبان نوزاد متورم بوده و چانس فتق حبل سروی ازدياد ميابد. نشوونمای طبيعی طفل به تعويق می افتد و هرگاه تداوی صورت نگيرد انكشاف ذهنی طفل نيز متأثر ميگردد.
تشخيص مرض
معاینهء خون برای تعيين اندازهء هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد يك طريق مؤثر تشخيص مرض به شمار ميرود. البته برای تصديق اين ازريابی مقدار هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد چند هفته بعد از معاينهء اوليه صورت ميگيرد. تشخيص مرض توسط معاينات تصويری مانند اكسری و يا سی تی اسكن درصورت موجوديت تورم در ساحهء گردن و يا عقدهء تايروييد انجام ميابد. در صورتی كه مقدار هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد كمتر از حد نارمل باشد ويا هيچ موجود نباشد ومقدار هورمون تايروييد به صفر برسد درآنصورت علت عمدهء مشكل در عقدهء توليد كنندهء هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد ميباشد.
وقايه وتداوی مرض
طوريكه ميدانيم عدم موجوديت ويا كمبود مقدار آيودين در رژيم غذايی سبب تنقيص در توليد هورمون های تايروييد گرديده و چون اين حالت منجر به ايجاد نوع اول هايپوتايروييديزم ميگردد بناءً منطقاً علاوه كردن آيودين در رژيم غذایی اشخاصی كه در معرض مصابيت مرض قراردارند راه معقول وقايه وتداوی مرض نزد اين اشخاص ميباشد. با تشويق و همكاری سازمان صحی جهان تعداد زيادی از كشورهای جهان استفاده از نمك های آيودين دار را بين مردم مروج ساخته اند. ارزيابی ومشاهدهء نوزادان كه چانس مصابيت به مرض را بيشتر دارند در مراحل ابتدایی‌د رشناسایی مقدم مرض نهايت مفيد است. تداوی مرض هايپوتايروييديزم به صورت متعدد بوده واز جمله تداوی هورمونی اقدام اوليه را تشكيل ميدهد. هورمون های تهيه شده در لبراتوار به مريضان مصاب به نوع ابتدایی توصيه ميگردد. درصورت موجوديت شكل شديد مرض ويا كومای هايپوتايروييديزم شخص مصاب بايد به بخش عاجل شفاخانه بستری و تداوی آغازگردد. نزدخانم های حامله مقدار هورمون تنبيه كنندهء عقدهء تايروييد تحت نظر گرفته ميشودو در صورت تصديق مرض هايپوتايروييديزم تداوی و يا معاوضهء هورمونی آغاز ميگردد.
