هپاتيت اي كه قبلآ بنام التهاب ميكروبی ساری جگر ياد ميگرديد يك مرض حاد سرايت كننده ميباشد. اكثرآ نزد جوانان اين مرض بدون اعراض ويا اعراض متعدد ديده ميشود. اززمان اخذ ويروس تا بروز اعراض تقريبآ شش هفته وقت ضروت است. زمانی كه اعراض آشكار گرديد دوام موجوديت اعراض براي هشت هفته ميباشد. اين اعراض شامل دلبدی، استفراغ، اسهال، جلد زرد رنگ، تب و درد هاي بطنی ميباشد. در حدود 10 تا 15 درصد ازمصابين در ظرف شش ماه بعد از مصابيت اول چانس دوباره مصاب شدن را دارند. عدم كفايهء جگر ممكن نزد مصابين اين مرض اتفاق بيافتد اما معمولآ نزد مصابين كهن سال ديده ميشود. اين مرض معمولا از طريق نوشيدن آب آلوده به ويروس ويا خوردن غذاي ملوث با ويروس انتقال وانتشار ميكند. حلزون صدف دار كه به صورت اساسی پخته نشده باشد يك منبع مهم براي ويروس هاي هپاتيت نوع اي به شمار ميرود. انتقال مرض همچنان از طريق تماس مستقيم با شخص مصاب صورت ميگيرد. اطفال مصاب به مرض ممكن اعراض مرض را نشان ندهند اما آنها هنوز ميتوانند سبب انتقال ويروس مرض به ديگران گردند.
اشخاصی كه مصاب مرض گرديدند در مقابل مرض دايم العمر معافيت حاصل ميكنند اما چانس مصابيت دوباره نزد يك تعداد محدود باقی ميماند. واكسين ويروس هپاتيت اي برای وقايه از مرض موثراست. در بعضی ممالك واكسين هپاتيت اي به اساس پروگرام تعیين شده برای اطفال تطبيق ميگردد و همچنان برای آنانيكه چانس مصابيت بيشتر را دارند اين واكسين توصيه ميگردد. ديگر موارد وقايوی شامل شستن دستها به مراتب و پخته كردن غذا به صورت مكمل ميباشند. هرساله تعداد واقعات اين مرض در جهان به يك و نيم مليون نفر ميرسدو خصوصاً واقعات مرض در نواحی ديده ميشود كه حفظ الصحه در سطح بسيار پايين قرار دارد و همچنان آب آشاميدنی صحی وجود ندارد.
انتشار مرض وعواقب آن
هپاتيت اي از طريق دهن- مدفوعی انتشار ميكند يعنی اينكه هرگاه آب و مواد غذایی آلوده با ويروس هپاتيت باشد انتشار مرض صورت ميگيرد. انتشار ويروس از طريق خون به ندرت صورت ميگيرد. تقريبآ 40 در صد از واقعات هپاتيت را هپاتيت نوع اي تشكيل ميدهد. مصابين مرض قبل از بروز اعراض ميتوانند قادر به انتقال مرض به ديگران باشند، كه اين حالت ميتواند در ظرف ده روز اول كسب ويروس به وقوع بپيوندد. ويروس هپاتيت اي در مقابل مايعات كه برای تميز كردن استفاده ميشود وهمچنان حرارت تا 60 درجه سانتی‌گراد بسيار مقاوم ميباشد. اين ويروس ميتواند در آب تازه و يا آب شور برای مدت چند ماه زنده بماند. مصابيت اطفال دركشور های روبه انكشاف بسيار معمول است و مصابيت، معافيت كامل را بار ميآورد. ويروس هپاتيت اي ميتواند با مواد كيمياوی مانند كلورين ازبين برود. خطر ازبين رفتن از اثر هپاتيت اي ارتباط ميگيرد به عدم كفايهء جگر كه معمولآ نزد كهن سالان ديده ميشود. اطفال مصاب به صورت عموم مرض را بسيار خفيف ميگذرانند كه از يك تا سه هفته دوام ميكند، برعكس بزرگسالان شدت مرض را تجربه ميكنند.
اعراض و تشخيص مرض
اعراض ابتدایی هپاتيت اي با مرض انفلونزا به اشتباه گرفته ميشود. اما بعضی مصابين مخصوصاً اطفال هيچ اعراضی از خود نشان نميدهند. اعراض وعلايم مرض در ظرف دو تا شش هفته بعد از كسب ويروس نمایان میشود. بروز اعراض در ظرف دوتا شش هفته و به صورت اوسط در ظرف 28 روز صورت ميگيرد. بروز اعراض و علايم مستقيمآ ارتباط به سن وسال مريض ميگيرد. 80 در صد از بزرگسالان اعراض وعلايم مرض را با موجوديت ويروس در وجود شان نشان ميدهند. اعراض معمولآ برای كمتر از دوماه دوام ميكند اما بعضی از مصابين برای مدت شش ماه اعراض مرض را ميداشته باشند. اعراض شامل خستگی و كسالت، تب، دلبدی، بی اشتهایی، زردی يا زرد رنگ شدن جلد و چشم ها از اثر افزايش مقدار بيليروبين (مواد كيمياوی‌افراز شده توسط جگر) درخون، ادرار به رنگ تاريك در نتيجهء موجوديت صفرا در ادرار، اسهالی و كم رنگ شدن مواد غايطه ميباشد.
اگرچه ويروس هپاتيت اي در مواد غايطه درآخرين روزهای تكثير ويروس ديده ميشود، به منظور خصوصيت های تشخيصی رديابی انتی بادی در مقابل ويروس در خون صورت ميگيرد. در صورتی كه هپاتيت اي به شكل حاد موجود باشد در آن حالت انتی بادی نوع آی جی ام درخون دريافت ميگردد. انتی بادی آی جی ام در خون ميتواند در يك يا دوهفته اول كسب ويروس دريافت گردد وتا چهارده هفته بعدی باقی ميماند. موجوديت انتی بادی آی جی جی در خون نشان دهنده اين است كه مرحله حاد مرض سپری شده و شخص مصاب در مقابل ويروس های بيشترمعاف ميباشد. انتی بادی آی جی جی بعد از اخذ واكسين هپاتيت اي نيز در خون ديده ميشود و ارزيابی به منظور دريافت معافيت در مقابل اين مرض نيز به اساس موجوديت آی جی جی ميباشد. در مرحلهء حاد مرض انزايم الانين در خون موجود باشد كه البته مقدار آن اضافه تر از حد نارمل ميباشد. اين انزايم از حجرات تخريب شده جگر توسط ويروس داخل خون ميگردد.
وقايه وتداوی مرض
ميتوان توسط واكسين وبا مراعات كردن حفظ الصحه ازهپاتيت نوع اي جلوگيری كرد. دو نوع واكسين برای هپاتيت اي وجود دارد. نوع اول شكل غيرفعال ويروس ونوع دوم شكل ضعيف شدهء ويروس ميباشد. هردونوع ميتوانند معافيت فعال به مقابل ويروس بوجود آورند. در 95 در صد از واقعات واكسين شخص گيرنده را درمقابل مرض برای اضافه تر از 25 سال وقايه ميكند. واكسين به شكل زرقی تطبيق ميگردد. مقدار اول واكسين شخص گيرنده را برای دو تا چهارهفته محافظه ميكند و مقدار دوم واكسين كه شش تا دوازده ماه بعد تطبيق ميگردد شخص را برای مدت اضافه تراز بيست سال وقايه ميكند.
تداوی مشخص برای هپاتيت اي وجود ندارد. معمولا استراحت بستر، جلوگيری ازاخذ غذاهای چرب ونوشيدن الكهول توصيه ميگردد. نوشيدن آب و مايعات و داشتن رژيم غذایی مناسب ازجمله قدم های مناسب در بهبود يافتن از مرض ميباشد.
